کتاب تالکین بنام «ارباب حلقه ها»تاکنون در تیراژ بیش از صد میلیون فروشرفته است و این علیرغم مخالفتهایی است که بر علیه این کتاب صورتگرفته است. تا جایی که کمیته جایزه نوبل این کتاب را شایسته جایزه نوبل ندانسته است.
من در این سری مقالات سعی می کنم به موضوعی فراتر بپردازم و آن ارباب ارباب حلقه هاست.
البته لازم است که ابتدا در باره خود کتاب صحبت کنم. باتوجه به مشکل چشمی که دارم سعی می کنم اطلاعات مربوطه را از نوشتار های دیگر مطلعین بیاورم .
در این نوشتار و شاید نوشتار بعدی از مقاله آمده در zoomg استفاده می کنم و از نوشته های دیگران که دستشان درد نکند و سر انجام
نتیجه مورد نظرم را خدمتتان ارایه می کنم:
«ارباب حلقهها اثر حماسی و جذاب تالکین، شخصیتهای مختلف از نژادهایی گوناگون را به مخاطب معرفی میکند. هابیت، کوتوله، الف، دورف، ارک و البته انسانهای فانی که همگی روی صفحهی نقرهای سینما حضوری جذاب داشتند. به طوریکه قرار است بهزودی صفحه کوچک تلویزیون را هم با حضور خود درخشان کنند.
اما یکی از این شخصیتها در روند داستان حضوری پررنگتر دارد. به طوری که ما در طول داستان شاهد رشد و بالیدن او از جادوگری نسبتا ژنده پوش با عنوان گندالف خاکستری و تبدیل شدنش به جادوگری باعظمت به نام گندالف سفید هستیم.
جادوگری منحصربفرد که نهتنها نقشی کلیدی در پیشبرد داستان برعهده دارد، بلکه حضورش بهعنوان یک جادوگر سرسخت و قدرتمند معنا و مفهوم بیشتری به این اثر میبخشد.
البته باید یک نکته را مد نظر داشته باشیم، اینکه جادوگران دنیای تالکین در قعله باشکوه هاگوارتز آموزش نمیبینند، همچنین آنها افرادی از نژادهای گوناگون نیستند که صرفا به انجام سحر و جادو مشغول باشند. در همان نگاه اول مشخص است که مفهوم جادوگری در دنیای میانه چیزی متفاوت است که به این دنیای فانتزی رنگ و لعابی دیگر میدهد والبته این مفهوم، به همان اندازه منحصربفرد است که شخصیت گندالف در ارباب حلقهها جذاب و جادویی است.
پس جادوگران تالکین دقیقا از چه خمیر مایهای تشکیل شدهاند و این چه سحر و افسونی است که گندالف را این چنین خاص و متفاوت کرده است؟ داستان زنگی این پیرمرد سرگردان عجیب و غریب با لباس خاکستری چیست؟ او به راستی از کجا آمده است ؟ و شاید همان ابتدا باید از خودمان بپرسیم که چرا او درهمه امور دخالت میکند؟ اگر دوست دارید بدانید چه چیز گندالف را لایق این چنین نقش آفرینی مهم در طول دو داستان جذاب تالکین یعنی هابیت و ارباب حلقهها کرده است، درادامه این مطلب با ما همراه باشید.
نقطه آغاز زندگی گندالف
گندالف برای اولینبار در آغاز دوران خود ظاهر شد. او در ابتدا موجودی فراطبیعی بود که توسط برترین موجودات حماسه تالکین یعنی ایلوواتار (Ilúvatar) خلق شد. پس از خلقت آردا یا همان کل جهان، او هزاران هزار سال قبل از وقوع رویدادهای ارباب حلقهها، همراه انبوهی از موجودات آسمانی دیگر همانند خودش که با نام آینور (Ainur) شناخته میشدند، زندگی میکرد.
دراین عهد جوانی، نام او نه گندالف که اولورین (Olórin) بود و در سرزمینهای غرب سرزمین میانه زندگی میکرد. او بخش زیادی از وقت خود را در لورین (Lorien) میگذراند، سرزمینی بهشتی مملو از باغهای باشکوه، دریاچههای دلفریب و البته رودخانههای خروشان و دراین زمان با نینا، والار یا رهبر آینور که بهدلیل همراهی با غم و اندوه شناخته میشود. همدل و همداستان بود. همین همراهی باعث شد که گندالف چیزهای زیادی در مورد صبر و ترحم بیاموزد.
گندالف در طول دوران زندگی، همواره در سمت فرزندان ایلوواتار یعنی هم الفها و هم انسانها قرار داشت، گویی مجذوب آنها شده و همواره مشتاق کمک کردن به ایشان بود. بااینحال او معمولا شکل و شمایل واقعی خود را به آنها نشان نمیداد، بلکه ترجیح میداد ازطریق رؤیا و عالم خیال با آنها ارتباط برقرار کند. شاید همین مسئله بهسادگی نام واقعی او را توجیه کند. اینکه چرا او را اولورین مینامیدند، چون تالکین در زمانهای مختلف این نام را معادل خیال و رؤیا ترجمه کرده است.
گندالف یک مایار (Majar) است
آینورهای ماورایی، بالاترین مرتبه موجودات در سرزمین میانه هستند که به دو گروه تقسیم میشوند: یکی والارها متشکل از چهارده آینور از جمله «نینا» که دراصل پادشاهان و ملکههایی هستند که به نام ایلوواتار بر نظم خلقت حکومت میکنند. بخش دیگر مایار است، مخلوقاتی که از نظر قدرت در رتبهای پایینتر از والارها قرار دارند.
گندالف در اصل یک مایار است، فرشتهای که قدرتش کمتر از والار است
در کتاب داستانهای ناتمام که در قالب آن بسیاری از آثار منتشر نشده و ناتمام تالکین بهصورت یکجا گردآورده شده است، نویسنده از این موجودات بهعنوان بخشی از نظم فرشتهای یاد میکند. تعداد مایارها مشخص نیست، اما گاهی در طول تاریخ سرزمین میانه بعضی از آنها خود را نشان دادهاند که اغلب موجوداتی بسیار قدرتمند بودند. بهعنوان مثال میتوان به سائورون اشاره کرد که احتمالا شناخته شدهترین مایار است، همچنین بالروگ، آن موجود اهریمنی که در معادن موریا زندگی میکرد هم جزو مایارها البته از نوع کمتر قدرتمندشان بود.
بااینحال درحالی که این دو جزئی از ارتش شر و تاریکی هستند، اما مایارهای دیگری هم بودند که در بخش روشن تاریخ قرار گرفته و برای پیروزی خیر بر شر از تمام توان خود مایه گذاشتند که از آن جمله میتوان به گندالف دوست داشتنی اشاره کرد.
اگرچه درابتدایی که با او مواجه میشویم، ظاهر او با آن لباس خاکستری و کلاه فرسوده چندان چشمگیر نیست، اما باید بدانید که این شخصیت لایق احترام فراوانی است چرا که بهعنوان مثال در کتاب سیلماریلیون از گندالف با نام عاقلترین مایار نام برده میشود. و این عنوان از جهاتی حتی باشکوهتر هم است، چرا که نباید این واقعیت را فراموش کنیم که تک تک مایارها موجوداتی ابدی و عمیقا معنوی هستند و همین نشان میدهد که گندالف چه ویژگی شگفتانگیزی دارد.
شورای جادوگران
همانطور که اشاره کردیم، گندالف همانگونه که یکی از عاقلترین مایار است، یک ساحر و جادوگر هم است. اما همانگونه که گفتیم، ایده جادوگر دوران مینه در مقایسه با تعریف آن در انگلیسی مدرن کمی تاحدودی متفاوت است. در داستانهای ناتمام، تالکین توضیح میدهد که جادوگران سرزمین میانه دقیقا چه موجوداتی هستند و چرا آنها با دیگر همتایان خود تفاوت دارند.
او در توضیحات خود اشاره میکند که جادوگر، ترجمهای از کلمه الفی ایستار (istar) است که نشاندهنده نظمی است که مدعی دانشی برجسته از تاریخ و طبیعت جهان است. این جادوگران یا همان ایستاری، از جادوگران و ساحران معمولی متمایز هستند، چراکه آنها درواقع زیرمجموعهای خاص از مایار بوده که فعالیت خود را در عصر سوم تاریخ سرزمین میانه آغاز کردند.
در نوشتههای تالکین، خواننده با پنج جادوگر مهم و اصلی روبهرو میشود که در کتاب «دو برج» به معنای واقعی پنج جادوگر نامیده میشوند. اما در داستانهای ناتمام توضیحات ارائه شده نشان از آن دارد که تعداد کل جادوگران درواقع ناشناخته است و ممکن است برخی از آنها از دیگر مناطق سرزمین میانه هم بازدید کرده باشند.
جادوگران تالکین چگونه مخلوقاتی هستند؟
بازهم طبق توضیحات تالکین، ایستاری شاید در ظاهر جادوگر باشد، اما در باطن به اصطلاح همان فرشته است، یعنی موجوداتی فراطبیعی از غرب باشکوه. بااینحال وجه تمایز مهمی که مایار را تبدیل به جادوگر میکند، این واقعیت است که آنها داوطلبانه میپذیرند در قالب یک بدن ضعیف و میرای دنیوی حلول کنند. و خب، این فقط نمایشی ظاهری نیست که آنها بتوانند ازطریق آن با جامعه انسانها و الفها ارتباط برقرار کنند، چرا که این بدن میرا برای آنها یک حقیقت واقعی است که آنها را از بُعد جادوانگیشان دور میکند.
در داستانهای ناتمام گفته میشود که اشکال فیزیکی جادوگران همچنین روی تواناییهای آنها هم تأثیرگذار است. به عبارتی زندگی در بدنی ضعیف و میرا باعث محدود شدن قدرت آنها شده و حتی خرد و دانش عمیقشان را هم تاحدی کمرنگ میکند و درمقابل تحمل ترس، نگرانی، خستگی و دیگر مشکلاتی که یک موجود فانی با آنها درگیر است هم به مشکلاتشان اضافه میشود. البته این محدودیت در گام اول، یکی از عوارض جانبی طبیعی برای ماهیت وجودی آنها است.
جادوگران یا همان ایستاری بهصورت خاص برای کمک به ایستادگی در مقابل سائورون شکل گرفته و به سرزمین میانه فرستاده شدند. به همین خاطر است که در سیلماریلیون گفته میشود که آنها اجازه نداشتند با استفاده از قدرتهای نهفته خود بر ارباب تاریکی غلبه کنند یا اجازه نداشتند از این نیرو برای تسلط بر الفها یا انسانها استفاده کنند. به عبارت دیگر جادوگران مایار، هم در بدنی فیزیکی و محدود کننده محصور شدند و هم اجازه استفاده از نیروی عظیم خود را نداشتند. اما هدف واقعی آنها کمک به مردم در راه مقاومت دربرابر قدرت رو به رشد سائورون بود و درواقع این همان مأموریت مهمی بود که آنها برای انجامش به سرزمین میانه فرستاده شدند.»
ادامه دارد...
امیر تهرانی

فهرست بهترین ها (یکم)
در یکی از نوشتار های پیشین فهرست کتابهایی را که طی مدت تقریبا کوتاهی یا خواندم و یا دوباره خواندم آوردم.
اکنون تصمیم دارم بهترین و برترین ها رمانها ، داستانها و کتابهایی غیر داستانی را ارایه کنم که تا کنون خوانده ام. ضمنا در پایان نام بهترینها را از نظر خودم اعلام نمایم.
امیدوارم خوانندگان عزیز نیز نظر خود را اعلام نمایند تا در همین بلاگ درج شود. با تشکر
ابتدا فهرست کتابها
از روسیه
1-جنایت و مکافات داستایفسکی
2-برادران کارامازوف ''
3-قمار باز ''
4-خانم صاحبحانه ''
5-یادداشتهایی از زیر زمین "
6-خاطرات خانه اموات "
7- محرومان "
8-دن آرام میخاییل شولوخف
9-شنل گوگول
10- بینی "
11-تاراس بولبا "
12-شبها دهکده- "
دیکانگا
13-عشق نخستین تورگنیف
14-پدران و پسران "
15-خانه قرن "
16-آسیا "
17-جنگ و صلح تولستوی
18- چه باید کرد "
19-آنا کارنینا "
20- پدر سر گیو "
21-شرط بندی چخوف
22-بدور از خانه "
23-اتاق شماره 6 "
24- همسرم "
25-سه سال از زندگی من "
26- دختر سروان پوشگین
27- قهرمان عصر ما لرمانتوف
28- مرشد و مار گاریتا بولگاکف
29- تخم مرغهای سمی "
30- لولیتا ناباکف
31- خانه ماتر یونا سولژنیتسین
32- یک روز از زندگی-
زندانی دنیسویج "
از فرانسه:
33- بینوایان ویکتور هوگو
34- گوژ پشت نوتر دام "
35- بابا گوریو بالزاک
36-اوژنی گرانده "
37- ساده لوح "
38-بیگانه آلبرکامو
39-طاعون "
40-سقوط "
41-جان شیفته رومن رولان
42-تهوع ژان پل سارتر
43-پاپیون هانری شاریر
لیلا دختر ایرانی. آناتول فرانس
اولین برف کی دو مو پاسان
از امریکا:
44- جشن بیکران همینگوی
45- مرگ در بعد از ظهر "
46-زنگها برای که- "
بصدا در می آید؟
47-وداع با اسلحه "
48- مشت زن "
49-موشها و آدمها جان اشتاین بک
50-خوشه های خشم "
51- مروارید "
52-روزگاری جنگی - "
درگرفت
53- ماه پنهان است *
54-آوای وحش جک لندن
55-سپید دندان "
56-بنگاه آدمکشی "
57-تهیدستان "
58-خشم و هیاهو فالکنر
59 -دهکده "
60-گل سرخی برای امیلی "
61-تسخیر ناپذیر "
62-گتسبی بزرگ اف اسکات فیتز ، جرالد
63-ناتور دشت سالینجر
64-بابا لنگ دراز جین وبستر
65- کلبه عمو تام بیچر استو
66- ریشه ها آلکس هیلی
67- کشتن مرغ مقلد هار پر لی
68-زمین خوب پرل باک
فارنهایت ۴۵۱ ری براد بری
از انگلستان:
69-زمین خوب پرل باک
70- آمریکایی آرام گراهام گرین
71-شاه لیر شکسپیر
72-مکبث ""
73-رمیو ژولیت ""
74-هملت ""
75-اتللو "
76- لبه تیغ سامرست ، موام
77-نخستین عشق ""
78- جین ایر شارلوت برونته
79- ربکا دافنه دو موریه
80-رابینسون کروزو دانیل دفو
81- داستان دو شهر چارلز دیکنز
82-دیوید کاپرفیلد "
83-الیور توییست "
84-سرود کریسمس "
85-آرزوهای بزرگ "
86- 1984 جورج اورول
87-مزرعه حیوانات "
89-اشندن مامور- سامرست موآم
بریتانیا "
90- وطن فروش "
91- جاسوسی که از-
سرما آمد جان لو کاره
92-قتل در قطار-
سریع السیر شرق آگاتا کریستی
93-سگهای باسکر ویل کونان دویل
94-بلندیهای بادگیر امیلی برونته
95- تصویر دوریان گری اسکار وایلد
آلمان
96-کوه جادو توماس مان
97- طبل حلبی گونتر گراس
98-موتر کوراژ بر تولت برشت
99- گالیله " "
100 -عقاید یک دلقک هاینریش بل
ایتالیا
101- کمدی الهی دانته
102-شبهای دکامرون بوکاچیو
یونان
103- زوربای یونانی کازانتزاکیس
104-مسیح باز مصلوب ""
در 0105-آخرین وسوسه مسیح "
از رومانی
106- محمد پیامبر کنستانتین - ویرژیل گیورگیو
سینوهه مصری. «
از روسیه فهرست دوم
101-در جستجوی نان ماکسیم- گورکی
102- همه دانشکده های من "
از آمریکای جنوبی
103- صد سال تنهایی گابریل گارسیا مارکز
104-زنان سودازده من "
105- کیمیاگر پاییلو کوییلو
106 یازده دقیقه "
از جهان عربی
107- دختر غصان جرجی زیدان
108- ابومسلم خراسانی "
110- فاجعه رمضان "
111-عبرتها و نظرها منفلوطی
کتاب آخرین وسوسه مسیح نوشته کازانتزاکیس نویسنده مشهور یونان را خواندم . همانطور که منقدین و مفسرین گفته اند نویسنده کتاب دارای دیدگاهی «انسانی» و «زمینی شده» به شخصیت عیسی مسیح است .
شاید از نگاه برخی از ساکنان زمین و در برخی اوقات و حین خواندن کتاب پیش آید که از خود بپرسند : آیا اینطور هم می توانست باشد؟ یعنی همان گونه که کازانتزاکیس نویسنده یونانی به تخیل در آورده بود.
چون خدا وند می تواند از هر روزنه ای فتح باب کند و کار گردانی قدرتمند است که وقتی فرمانش صادر شود سناریوها تغییر می کنند.
اما اساس دینهای آسمانی چنین است که معصومیت پیامبران و سفرای پروردگار را امری لازم معرفی می کند.
البته در قرآن کتاب مقدس مسلمان آیه ای وجود دارد که خطاب به پیامبر اسلام می گوید:
"و پیش از تو هیچ رسول و پیامبری را نفرستادیم مگر آنکه هرگاه آرزو می کرد شیطان در برابر آرزویش شبهه و وسوسه می انداخت، ولی خدا آنچه را شیطان القا می کند محو می کند، سپس آیاتش را محکم و استوار می سازد؛ و خدا دانا و حکیم است."
شاید اگر کازانتزاکیس از اخبار قرآن خبری داشت می توانست به آن استدلال کند. چون اگر هیچ تعبیر و تفسیری نکنیم و فقط به متن آیه فوق توجه کنیم ، در می یابیم که هرکس در جهان کار خویش می کند. انسان آرزو می کند، شیطان فضولی می کند، و خداوند گار خدایی می کند.
افزون بر این ،خوانش دقیق قرآن نشان می دهد که انسان در مقام پیامبری هم می تواند آرزوی شخصی داشته باشد لیکن این خداوند است که با ورود آنی به موضوع و با الهام دقیق و وحی آسمانی پیامبرش را محافظت می کند.
پس از انتشار کتاب مطالب آن را مسیحیان و کلیساییان مورد اعتراض شدید قرار دادند، بطوری که مردم یونان اجازه ندادند او به زادگاهش بر گردد و حتی اجازه ندادند جنازه اش در خاک یونان دفن شود
در حقیقت کتاب " آخرین وسوسه مسیح" و حتی نام کتاب دیدگاه زمینی به عیسی دارد به گونهای که حتی برای عیسی مسیح احتمال فریب خوردن از شیطان و اسیر وسوسههای نفسانی شدن را می دهد.
حال تصور کنید که این دیدگاه نسبت به فردی که مسیحیان وی را «خدای دوم» میدانند به شدت کفرآمیز تلقی شود.
علیرغم این موضوعات در کتاب لحظاتی ثبت شده که خواننده را تحت تآثیر قرار می دهد . از جمله این لحظات زمانی است که پسر انسان نوجوان ده یازده ساله که به قصد ورود به صومعه به در خانه راهب سالک و زاهدی در انتظار ورود مسیح آمده، و راهب در حال گذراندن سکرات مرگ است، ناگهان راهب چشم باز کرده و خطاب به همان پسرک می گوید: پس تو آمده ای...
گوشه ای مهم از یکی از وقایع کتاب که توسط آقای صالح حسینی ترجمه شده در زیر آورده شده است:
و مسیح گفت: وظیفهام را به انجام رسانیدهام، به صلیب کشیده شدهام. و در دام وسوسه نیفتادهام».
امیر تهرانی
هم اکنون فهرست های مختلف از بهترین کتابهای داستان و رمان توسط اشخاص و مراجع مختلف منتشر می شود. آنچه که در زیر آورده شده بهترینها از دیدگاه شخصی من است که احتمالا نام کتابهایی نیز از ذهنم فراموش شده که مجددا به فهرست اضافه می شوند. لازم به توضیح است که این فهرست بر اساس کشورها تهیه شده است:
روسیه
داستایفسکی
1-جنایت و مکافات
2-برادران کارامازوف
3-قمار باز
4-خانم صاحبحانه
5-نامه هایی از زیر زمین
6-خاطرات خانه اموات
7-تهیدستان
گوگل
8-شنل
9- بینی
10-تاراس بولبا
11-غروبها دهکده-
دیکانگا
12-تاراس بولبا
تورگنیف
13-عشق نخستین
14-پدران و پسران
15-خانه قرن ، و یا خانه اشراف
16-آسیا
تولستوی
17-جنگ و صلح
18- چه باید کرد؟
19-آنا کارنینا
چخوف
20-شرط بندی
21-به دور از خانه
22-بخش شماره 6
23- همسرم
24-سه سال از زندگی من
پوشگین
25- دختر سروان
ناباکف
26-لولیتا
بولگاکف
27-مرشد و مارگاریتا
28- تخم مرغهای کشنده
شولوخوف
29- دن آرام
لرمانتف
30-قهرمان عصر ما
-------------------------------
فرانسه:
بالزاک
31- بابا گوریو
32-اوژنی گرانده
33-کاندید(ساده لوح)
ویکتور هوگو
34-بینوایان
35- گوژپشت نوتردام
آناتول فرانس
36-جزیره پنگوین ها
آلبرکامو
37-بیگانه
38-طاعون
39-سقوط
رومن رولان
40-جان شیفته
هنری شاریر
41-پاپیون
امریکا:
همینگوی
39- جشن بیکران ویا جشن متحرک
40- مرگ در بعد از ظهر
41-زنگها برای که صدا در می آید؟
42-وداع با اسلحه
43- مشت زن
جان اشتاین بک
44-موشها و آدمها
45-خوشه های خشم
46- مروارید
47-روزگاری جنگی درگرفت
48- ماه پنهان است
جک لندن
49-آوای وحش
49-سپید دندان
50-بنگاه آدمکشی
51-تهیدستان
ویلیام فالکنر
52-خشم و هیاهو
53 -دهکده
54-گل سرخی برای امیلی
55-تسخیر ناپذیر
اسکات فیتز جرالد
56-گتسبی بزرگ
سالینجر
57-ناتور دشت
آلکس هیلی
58-ریشه ها
بیچر استو
کلبه عمو تام
هارپر لی
59- کشتن مر غ مقلد
انگلستان
شکسپیر
60-شاه لیر
1 6-مکبث
62-رمیو ژولیت
63-هملت
گراهام گریین
64- آمریکایی آرام
سامرست موآم
65- لبه تیغ
66-نخستین عشق
67-اشندن مامور بریتانیا
68-وطن فروش
جان لوکاره
69-جاسوسی که از سرما آمد
شارلوت برونته
70- جین ایر
دافنه دوموریه
71- ربکا
چارلز دیکنر
72-داستان دو شهر
73-آرزوهای بزرگ
74-دیوید کاپر فیلد
جورج اورول
75-قلعه حیوانات
76- 1984
آلمان
توماس مان
77-کوه جادو
گونتر گراس
78- طبل حلبی
بر تولت برشت
79-موتر کوراژ
80- گالیله
هاینریش بل
81 -عقاید یک دلقک
ایتالیا
دانته
83- کمدی الهی
بوکاچیو
84-شبهای دکامرون
یونان
کازانتزاکیس
85- زوربای یونانی
-مسیح باز مصلوب
فراموش شده ها
روسیه
تولستوی
97-پدر سرجیو
الکساندر سولژنیتسین
99-خانه ماتریونا
100- یک روز از زندگی زندانی...
ماکسیم گورکی
101-در جستجوی نان
102-همه دانشکده های من
ادامه دارد...
امیر تهرانی