رازهای کتابخانه من(۴): آموزش زبانهای بین المللی دریچه ای رو به جهان

ادامه  از نوشته پیشین (لطفا ابتدا بخش ۳ مطالعه شود)

زبان انگلیسی

این در حالی بود که من به آموزش دستور زبان انگلیسی نیز مشعول شده بودم و نخستین کتابی که به راهنمایی پسر خاله مادرم خواندم و همان کتاب مرا به جایی رساند که در سالهای بعد از خواندن کتابهای گرامر و کلاس زبان انگلیسی رفتن بی نیاز بودم و هیچ معلمی نداشتم و حتی در دبیرستان نیاز به خواندن کتاب درسی نداشتم .

این کتاب ۴۸دستور زبان فارسی و انگلیسی بود که در عرض دو ماه مر اقادر ساخت که کل دستور زبان لازم برای زبان انگلیسی را یاد بگیرم.

باید اعتراف کنم که نویسنده کتاب دکتر احسان شهبازی که یک وکیل داد گستری بود به عالی ترین و ساده ترین روش ممکن زمانهای لازم، معلوم و مجهول، افعال کمکی ، نقل قول مستقیم و عیر مستقیم و...را به ساده ترین وجه ممکن همراه با تمرینات ساده شرح داده بود. و من اصل گرامر زبان انگلیسی و آنچه را که برای خواندن ، گفتن و نوشتن لازم است در خود داشت در کوتاه تربن زمان ممکن آموختم.

شاید به همین دلیل بود که این کتاب تا حدو پنجاه بار تجدید چاپ شد و اغلب نایاب بود. بعد ها که من سالها بطور خصوصی تدریس زبان می کردم روش آموزش کتاب فوق را حتما رعایت می کردم و نتیجه مثبت داشت.

یادگیری لغات و اصطلاحات

برای آموزش لغت و اصطلاحات  که بدون آنان هیچ کس زانی را کانل نمی تواند بیاموزد نیز ۴۹فرهنگ لغات انگلیسی به فارسی حییم و ۵۰فرهنگ لغات فارسی به انگلیسی کاووسی برومند را انتخاب کردم که دومی حدود سی و پنج هزار لغت و اصطلاح داشت .

هردو کتاب شاید جمعا روی هم هفتاد هزار لغت را شامل می شدند. من هر روز از هر دو کتاب پنجاه لغت و اصطلاح انتخاب می کردم و یاداشت نمودم ، با آنها جمله می ساختم ، حرف می زدم، در ذهنم با آنان جمله می ساختم و سعی در حفظ آنان داشتم.

از یکصد لغت حدود ۶۰ لغت  در خاطرم می ماند و فردا و پس فردا نیز همانها را دوره می کردم . من هنوز که هنوز است فرهنگ لغات زبانهایی را که اموخته ام دم دست دارم و آنها را دوره می کنم ، باز از روی آنان یادداشت می کنم.

این روش باعث شده بود که من در طی دوسال بتوانم حدود ۱۸۰۰۰ لغت و اصطلاح زبان انگلیسی را بیاموزم. دیگر خواندن کتابها و مجلات و روزنامه ها را به زبان انگلیسی آغاز کرده بودم.

ناگفته نماند که برای تکمیل گرامر زبا ن انگلیسی و طی زمان که همگی قبل از هیجده سالگی بود کتابهای زیر را بطور دقیق خوانده بودم:

Graded Excersices in Engl i    (52)     11۲)

Englisgh language direct method   (53)  (13)

Common mistakes in English  (54)       ( ۱۴)

              (55)     English correspondance

دو کتاب اول در باره گرامر بودند ولی کتاب سوم  که از زمان چاپ تا کنون شاید بیش از نیم قرن هم چنان چاپ می شود، به خواننده می آموزد  که چگونه در استفاده از لغات و افعال و اصطلاحات اشتباه نکند.

اشتباهاتی که خارجیان(نسبت به زبان انگلیسی اغلب مرتکب می شدند.) برای مثال ؛ به دو جمله ایهای درست و غلط زیر توجه نمایید:

Incorrect:  I have a good news for you. 

    Correct:   I have good news 

incorrect : Worry kills more men than work.  

    correct:worry kills more men thsm work   

                                                                    Incorrect:  We learn not at the school, but in life  

                                                                               Correct:   We learn not at school, but in li

Incorrect:  I have read the Shakespeare’s King correct Lear.

Correct:     I haveread Shakespeare’s King Lear.

  Incorrect:  He married with a French gir:

correct : he married to a french girl

و آخرین کتاب او لین کتابی بود که در زمینه مکاتبه بزبان انگلیسی آموختم و همین کتاب باعث شد من در اولین شرکت بازرگانی که  برای استخدام رفتم استخدام شدم و این مکاتبه انگلیسی و تسلط بر آن شاه کلید کار من در تمام دوران کار من در زمینه تجارت بین المللی بود.

۹. من در طی تجربه سی و چند ساله من در زمینه کار تجارت بین المللی به ندرت کسی را یافته ام که بر مکاتبات به زبانها بویژه زبان انگلیسی تسلط داشته باشد. در یک جمله: این تسلط بر  مکاتبه زبان خارجی یکی از اصلی ترین کلید های موفقیت در این زمینه می باشد ودرحقیقت رزق و روزی همیشگی است.

امیر تهرانی

ح.ف

تا اینجا ۵۵ جلد

رازهای کتابخانه من(۱۴): فهرست خوانیها یا آگاهی از گنجهای خطی

فهرست کتابها در کتابخانه های ایر ان و جهان

یکی از روشهای کتابخوانی من مطالعه صفحه به صفحه بسیاری از فهرست نسخهه های خطی و سنگی و برخی کتابهای چابی در کتابخانه های ایران و جهان بوده است. شاید این کار و این روش مورد علاقه بسیاری از کتابخوانها نباشد. ولی از آنجا که من نیز به میراث مکتوب ایران فوق العاده علاقمند هستم تا سرحد امکان فهرست نسخه های خطی و سنگی میر اث مکتوب را مطالعه کرده ام. راستش این کار هم فالست و هم تما شا، هم تحقیق است و هم سرگرمی! بر ای مثال من بخشی از فهرست کتابهای خطی از مجموعه هوتن در دانشگاه هاروارد را در ذیل می آورم که توسط آقای تقی بینش 

 و ارائه شده است:

کتابخانه دانشگاه هاروارد مجموعه کتابخانه هوتن

۴۸-مجموعه فرانسیس هوفر
کتابهای ریاضی استوری ترجمه و نگارش تقی بینش: 
1- از بخش نخستین جلد دوم تالیفات فارسی
(
تالیف Storey .A.C
نوشته ک . ا . استوری
ترجمه و نگارش تقی بینش

1- اقلیدس در عهد بطلمیوس اول (283 - 306 ق .م) در اسکندریه تعلیم
میداده است .ازاصول اوتنهاترجمه عربی آن شایسته است که دراینجا بدان بنگریم و
آن همان "تحریر اقلیدس" است .نام کامل این کتاب "تحریراصول الهندسه والحساب
المنسوب الی اقلیدس" است . (آغاز : الحمدلله منه الابتداء) مشتمل بر 15 مقاله
وبسال 636 ه / 1248 م . باهتمام نصیر (نه ناصر) الدین محمدبن محمدالطوسی تالیف
شده است (رک : بروکلمن ج 1 ص 510 : ذیل ج 1 ص 929 ؛ Krause ص 499 ،
ذریعه ج 3 ص 1 - 380).
ترجمه های فارسی :
(آ)- ترجمه تحریر اقلیدس (آغاز: تاعنایت ربانی حجاب انتظار) درسال
681 ه/3-1282 ماز قطب الدین محمودبن مسعود شیرازی شاگردنصیرالدین طوسی
(متوفی بسال 710 ه /1312 م.) (رک :دائره المعارف اسلام ،عنوان :قطب الدین
(نگارش Wiedmann ؛ بروکلمن ج 2 ص 211 : ذیل آن ج 2 ص 259) که
برای امیرشاه بن امیر سعید تاج الدین معتزبن ظهیر تالیف کرده است: ینی جامع
796 (148 ورق مورخ 701 ه / 2- 1301 م) Krause ص 505 (6) ) ؛
نذیر احمد 245 (مورخ 780 ه / 80 - 1379 م ، بهادرشاه ، موچی گات ،
لاهور).
ب - تقریر التحریر {1}یاترجمه تحریر اقلیدس
(آغاز: شکراست خدای را که از
اوست ابتدا) ، به سال 1146 ه/2-1731 م ودر دوره محمدشاه تالیف شده است ،
مولف خیرالله خان بن لطف الله (رک : همین کتاب ج 1صفحات 14-501 و ج 2 ص 15
شماره 2 وص 95) منقسم بر 15 مقاله :اته 2260 مورخ 1194 ه/ 1780م).
ث - ترجمه تحریراقلیدس {2} : چاپ بانکیپور Bks 1 تا 6 : کلکته 1823
(ترجمه شش مقاله کتاب تحریراقلیدس تالیف خواجه نصیرالدین طوسی است ،
با دیباچه هندوستانی و 362 ص ) .
د - تحریر اقلیدس منظوم : آصفیه ص 808 شماره 176.
2 - ثئودوسیوس : Theodosius مقدم بر قرن اول قبل از میلاد نیست (رک :
دائره المعارف بریتانیکاوجزآن). کتاب الاکراو کمینه سه یا چهار ترجمه عربی دارد
{3}
(رک بروکلمن ج 1 ص 23 / 204 و ذیل آن ج 1 ص 26 / 366 و 29 / 368 ؛
Kraug ص 444 (3). جالب ترین آنها برای طلاب ایرانی عبارتست از :
1- تحریراکرثئودوسیوس ، عربی ، تاریخ تالیف 651 ه/1253 م ،مولف
نصیرالدین محمدبن محمدالطوسی حاجی خلیفه ج 2 ص 213 ؛ بروکلمن ذیل ج 1
ص 18 / 930 ؛ Krause ص 502 (M) ؛ ذریعه ج 2 ص 276 و ج 3 ص 383
شماره 1383).
چاپ متن عربی : طهران مورخ 1304 ه /7-1886 م (مجموعه در یک مجلد :
مجموعه الاکرات والکتب المتوسطات {4} ، ذریعه ج 3 ص 382 و ص 16 / 383)
چاپ فارسی از تحریر طوسی : ایران "و طبع الترجمه الفارسیه بایران ایضا کما
فی بعض الفهارس" ، ذریعه ج 1 ص 276 ) .
2- خانیکوف 133 ( آغاز افتاده ).
3- ریاض النفوس ترجمه اکرثاذوسیوس تالیف غلام حسین : آصفیه ج 1
ص 810 شماره 170.
4- ابوالوفاء محمدبن محمدبن یحیی البوزجانی متوفی بسال 387 ه/ 997 م
یا 388 ه/ 998 م (رک : بروکلمن ج 1 ص 223، ذیل ج 1 ص 400؛ دائره المعارف
اسلام تحت عنوان : ابوالوفاء (نگارش سوتر Suter ) : تتمه صوان الحکمه ص 76
و حواشی صفحه 194 ؛ کراوس Krause ص 466).
الاعمال الهندسیه به زبان عربی (رک : بروکلمن).
ترجمه فارسی : (آ) ترجمه کتاب ابوالوفاء ... البوزجانی در اعمال هندسیه
(آغاز الحمدلله رب العالمین ... امابعد این ترجمه کتاب ابی الوفاء ...) ترجمه
شمس الدین ابوبکر شاه بن نجم الدین محمودشاه بن حاجی تاج الدین کودک :
بلوشه 772 (22) (از قرن 17 کهن تر).
ب - ترجمه اعمال هندسیه {5} (آغاز : الحمد الموفق علی السداد فی الاقوال)،
درعصر ابومنصور بهائالدوله تالیف شده است . نام مترجم اگر نسخه مشهد در آخر
کامل می بود شاید در آن یادشده است : ذریعه ج 4 ص 79 حاشیه : مشهد ج 3
فصل 17 ، نسخه خطی بشماره 37 (کهنه و از آخر ناقص ).
شرح فارسی (؟) : فتوحات غیبیه (آغاز : حمد بی حدمر خداوندی را که بایک
فتح ) ، اگر شرح اصل کتاب نباشد لااقل شامل "براهین اعمال هندسیه ابوالوفا...
بوزجانی "هست ، مولف محمدباقربن زین العابدین یزدی [مولف عیون الحساب (T.M
2152 ، مجلس) 199) که تا سال 1047 ه/ 8-1638 م . در قید حیات بوده است .
رک : بروکلمن ذیل ج 2 ص 591] : مشهد ج 3 فصل 17 نسخه خطی ، شماره 144
(آخرآن افتاده است).
5- ابوعلی الحسین بن عبدالله بن سینا متولد در سال 370 ه/ 980 م درافشنه {6}
دیهی نزدیک بخارا ، متوفی بسال 428 ه/1037 م در همدان (رک : برون ،
تاریخ ادبیات ج 2 صفحات 11 - 106 ؛ دائره المعارف اسلام ، عنوان : ابن سینا
(نگارش بوئر Boer ) ؛ بروکلمن ج 1 صفحات 8 - 453 ؛ ذیل ج 1 صفحات 28 - 812).
شاگردش عبدالواحد جوزجانی هنگامی که بنشر اثر مهم خود استاد خود دانشنامه
علائی اشتغال داشته چه یادداشت مختصری اضافی از استاد درباره موضوعهای
مختلف در دست داشته است آنچه از این یادداشتها مربوط به هندسه بوده است بوسیله
او در رساله ای که اکنون از آن سخن رفته است گردآمده است. {7} {8}
(رساله در هندسه) (آغاز: الحمدلله ... چنین گوید خواجه بزرگوار عبدالواحد
جوزجانی که آن گاه که بخدمت رئیس قدس الله روحه بوده) ، شرح مختصری است
از اصول اقلیدس : ایوانف 565 (20 ورق . مورخ 1228 ه/ 1813 م ) ،
شاید ایضا آصفیه ج 1 ص 820 شماره 115 (منتخب ترجمه اقلیدس ابن سینا.
از جوزجانی در فهرست نامی برده نشده است).
5- در تتمه صوان الحکمه علی بن زیدالبیهقی که در حدود سال 560 ه/ 1165 م
تالیف شده است . از ابوجعفر محمدبن ایوب الحاسب الطبری بصورت گذشته یاد شده
است (ص 83 ، نیز دره الاخبار ص 59) ، مولف او را بین کوشیار {9} والقبیسی ذکر
کرده (باتوجه باینکه در کتاب نظم تاریخی رعایت شده است . البته استثنائی
هم دارد) ولااقل بچشم کسی که تازه درگذشته است نگاه کرده است . تاریخ 632 ه/
1234 م که در فهرست ایاصوفیه نقل درگذشته (رک : بروکلمن ذیل ج 1 ص 859)
همان سال تحریر مفتاح المعاملات است (رک : کراوس Krause ص 492).
1- مفتاح المعاملات (آغاز : چنین گوید ... که چون مابه پرداختن از رساله
شمارنامه) {10} ، در شش قسمت :ایاصوفیه 2763 (148 ورق ، از روی اصل در
سیواس به سال 632 ه/ 5 - 1234 م نوشته شده است کراوس Krause ص 492).
بدون شک مولف این کتاب همان شمس الدین محمدبن ایوب مازندانی است
که از آثار اوست .
2- المونس فی نزهه المجالس ، مرکب از چهارمقاله (بدون اسم) و هر کدام
بدین ترتیب آغاز میشود؛
[آ] سپاس خدایرا که بسزاست ، ملک فرد بی همتا است .
[ب] حساب بالضمیرات و باالتباس [؟ sie] بکویم تا عددی .
[ث] مسائل الوصایا اگر پرسند که زید عمر را وصیت کرد به مالی .
[د] بدان اعزک الله تعالی که معنی ضرب باصطلاح محاسبان : رامپور
776 ه/ 7 - 1376 م . رک : نذیر احمد 250).
6- بهاسکرآچاریه Acharya Bhaskara {11} از بیدار دکن ، متولد به سال 1114 م
که کتاب سیدهانته سیرومنی siromani - hanxa Sied اش را که درسی است در
نجوم در سال 1150 تالیف کرده است . از این درس لیلاوتی بخش اول و ویجه گنیته -
Ganita vija بخش دوم آن است .
(1) لیلاوتی {12} Lilawati ، کتابی در حساب و هندسه بزبان سانسکریت .
ترجمه فارسی : لیلاوتی یا ترجمه لیلاوتی (آغاز: اول زثنای پادشاهی گویم)
در سال 995 ه/ 1587 م و در عهد اکبر تالیف شده است . مولف فیضی (رک : همین
کتاب ج 1 ص 540).
اته 1998 (1015 ه/ 1606 م) ، 1999 (1191 ه/ 1777 م) ، 2000
(1193 ه/ 1779 م) ، Ross رس راون 196 (1280 ه/4 - 1863 م) ، مهرن
Mehren ص 9 شماره 18 (1) (1091 ه/ 1680 م ) ، دانشگاه بمبئی ص 30 شماره
19 (قرن هفدهم ؟) ، ص 272 (1206 ه/1791 م) ، لیند سیانا Lindesiana
ص 136 شماره e 699 (1142 ه/ 1729 م )، ریوج 2 ص b 449 (1190 ه/
1777 م) ، a 804 (قرن هجدهم ) ، اتن Eton 158 ، بودلیان ج 26973
(1203 ه/ 1788 م) ، 2698 ، رهاتسک Rehatsek ص 37 شماره 69 (1207 ه/
3 - 1792 م) ، برلین 1084 (1210 ه/ 1796) ، کمبریج ضمیمه دوم 92 (1312 ه/
9 - 1798 م) ، ایوانف 1694 (1313 ه/ 9 - 1798 م) ، بانکی پورج 11 ، 1031
(1244 ه/ 9 - 1828 م) ، علیگره نسخه سبحان الله ص 21 شماره 1 (1836 م) ،
آصفیه ج 1 ص 818 شماره 181.
چاپهای (آ) Lilavati رساله یی در حساب ، ترجمه فارسی از متن سانسکریت
Acharya Bhaskara باهتمام فیضی مشهور (نسخه لیلاوتی ) . کلکته 1727 (ص
158).
(ب) 1271 ه/ 5 - 1854 م ، (آصفیه ج 1 ص . 82 شماره .24).
2- ویجه گنتیه gantia - Vija {13} ، رساله جبر به زبان سانسکریت .
ترجمه های فارسی :(آ) بیج گنیت ganit Bij {14} یا ترجمه ganit Bij (آغاز : اول
زستایش الله گویم ). تاریخ تالیف 1044 ه/ 5 - 1634 م.مولف عطاء الله "رشدی" {15}
بن احمد نادر {16} کتاب در یک مقدمه و پنج مقاله بنام شاه جهان تالیف شده است :
بلوشه ج 1 : 263 (از قرن 18 تازه تر) ، ریوج 2 b 450 (1141 ه/ 1728)
a 804 (قرن 18 م) ، براون ضمیمه 208 (سلطنتی 50) .S.A.R ص 194 (1212 ه/
1798 م ) آور Aumer 345 ، اته 2001 .
ترجمه انگلیسی {17} Ganita Bija یا جبر هندی Hndus of Algecro [از روی ترجمه
فارسی عطائالله] مترجم استراچی Strachey .E [باشرح از : داویس Davis .S .I
لندن 1813 (در 119 صفحه).
(ب) بدرالحساب : آصفیه ج 1 ص 806 شماره 182 (1100 ه/ 9 - 1688 م
7 - محمد غزنوی
مونس الفضلاء (آغاز : حمد و ثنا آن خدای را که مردان راه اوجان و دل بدهند) ،
کتاب در ریاضی است و در عصر محمدبن بهرام شاه {18} تالیف شده است : رامپور (778 ه/
7- 1376 م . رک نذیر احمد 249).
8 - شرف الدین حسین بن حسن سمرقندی .
رساله فی طریق المسائل العددیه (آغاز : اهل این صناعت را در بیرون آوردن
مسائل) ، تاریخ تالیف 632 ه/ 3235 م : استانبول سرای 3455 (12) ( 4 ورق)
663 ه/ 1265 م کراوس Krause ص 516).
9- محمد عبدالکریم (بگفته پالمر) یا محمدبن عبدالکریم (بگفته حاجی
خلیفه) الداجی {19} (بنوشته پالمر،حاجی خلیفه ندارد) القزوینی .
تحفه الصدور (آغاز (نسخه Trinity) الحمدلله رب العالمین ... اما بعد
فان النبی صلعم قال ... : (نسخه قاهره) (الباب الاولی فی معرفه الضرب)، درحساب
و مساحت "مورخ 1247 م" بگفته پالمر [رمضان 644 - رمضان 645 ، ولی
بنوشته حاجی خلیفه در ربیع الثانی 744 تالیف شده ، احتمال میرود محرف 644
باشد : او گوست سپتامبر 1246] ، بنام شمس الدوله ، منقسم برسه (برطبق فهرست
قاهره) یا پنج (بنوشته حاجی خلیفه) مقاله : حاجی خلیفه ج 2 ص 230 ، قاهره
ص 510 (670 ه/ 2 - 1271 م . نام مولف در فهرست یاد نشده است) ، براون
ضمیمه 276 (1526 م [3 - 932 ه ] . r Trinity 29 ، 13 پالمرص 61).
10- نصیرالدین محمدبن محمدالطوسی درگذشته 672 ه/ 1274 م (رک :
دره الاخبار(تکمله)ص 122 براون تاریخ ادبیات ج 2 ص 6- 484؛ دائره المعارف اسلام
زیر عنوان : طوسی (Ruska و Strothmann) ؛ بروکلمن ج 1 ص 12 - 508 ، ذیل
ج 1 ص 33 - 924 ؛ کراوس ص 505 - 494 ؛ و غیره)...

توضیح
همان گونه که مشاهده می شود در ابتدای این فهرست که از مجمو عه هوتن در کتابخانه دانشگا هاروارد ب داشته ده جلد کتاب خطی در رشته ریاضی فهرست شده اند. این فهرست بندی بر اساس نام نویسندگان کتابها بوده که اغلب دانشمندان مشهور ایر ان هم چون خواجه نصیر الدین طوسی، شرف الدین یزدی، ابن سینا و دیگران می باشند.
نکته مهم تر این است که نویسنده فهرست ترجمه این کتابها و یا اگر بصورت شرح و اقتباس د ر امده اند از روی فهرست های دیگر یافته و مشخصات آنان را نیز اورده ایت.
برای مثال کتاب اصول حساب و ۶ندسه اقلیدس که توسط خواجه نصیر الدین طوسی شرح و بسط گردیده و بعدها این شرح و بسط از خود کتاب معروف تر شد.
هم اکنون ده ها نسخه از شرح خواجه بر کتاب حساب و هندسه اقلیدس وجود دارد و این یکی از کتابهایی است که در ایجاد رنسانس نقش مهمی داشته است.
البته این نامها برای جوانان و نوجوانان ایر انی نا آشناست ولی هر دانش آموز دبیرستانی که کتابهای ریاضی جزو بر نامه درسی او بوده حتما با هندسه اقلیدسی سر و کار داشته است.
بنابر این مطالعه این فهر ستها می تواند سودمندیهای زیر را داشته باشد:

-خواننده با آثار دانشمندان سرزمینمان آشنا می شود.

-از محل نگاهداری این آثار ارزشمند آگاه می گردد.

-اطلاعاتی در باره سیر و تحول دانش در کشورمان طی تاریخ بدست آورده و از کوششهای دانشمندان کشورمان آگاه می گردد.

ادامه دارد..‌.

امیر تهرانی

ح.ف

رازهای کتابخانه من(۱۳): سیری در تاریخ ایر ان و جهان

سیری در تاریخ انسان وجهان
کمتر خواننده حرفه ای کتاب را می توان یافت که علاقمند به خواندن و مطالعه کتابهای تاریخی نباشد. این علاقمندی در افرادی مانند من به توان چها ر و پنج است.البته طی ارائه گزارشات و طی نوشتار های این وبلاگ عدد دقیق آن بشر حیات مشخص خواهد شد. ولی فکر می کنم حد اقل پانصد جلد از سه هزار وپانصد جلد کتابی که خوانده ام کتابهای تاریخی باشد.

۴۷-کتاب تاریخ بیهقی

نخستین کتاب تاریخ که مرا بشدت جذب نمود و هنوز همان علاقمندی را به آن دارم کتاب تاریخی بیهقی بود.

نویسنده این کتاب با ارزش ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی است. گویا این کتاب بخشی از کتاب مفصّل تری به نامهای جامع التواریخ ، جامع فی تاریخ سبکتگین ابوالفضل بیهقی، و یا تاریخ آل محمود یا تاریخ آل سبکتگین است. آن طور که بیاد دارم خود بیهقی مجلدات تاریخ جامع را سی عدد ذکر می کند که انروزه فقط همین بخش باقیمانده است.

این بخش ۴۲ سال از سلطنت غزنویان را پوشش می دهد که خود کتاب با مرگ سلطان محمود و به تخت ر سیدن سلطان مسعود غزنوی آغاز می شود.

نقطه آغاز این تاریخنگاری مرگ سلطان محمود غزنوی و حرکت سلطان مسعود از سپاهان یا همان اصفهان است و سپس ورود به شهر ری نزدیک تهرا ن  و از تهران به نشابور و آنگاه به هرات می رسد.
محمود غزنوی که فردوسی بزرگ شاهنامه را بنام او سرو ده بود در غزنین سر بر خاک گور گذاشت. او همان کسی بود که می گفت :"انگشت در جهان کرده و بد نبال رافضی( شیعیان ) می گردم."
چون مسعود در سپاهان بود برخی از بزرگان دربار غزنوی فرزند دیگر سلطان محمود را به تخت شاهی نشاندند. از جمله این بزرگان امیر حسنک وزیر ایرانی والاتبار و غیر تمندی بود که ایران در نظر او مهمتر از سلطان محمود و مسعود بود. اما بعد در همین کتاب تاریخ بیهقهی شرح جانگداز ی از بیهقی وجود دارد که داستان بر دار کشیدن حسنک وزیر را ارایه می کند که بر اثر حسادت همکاران و کینه خلیفه قلدر عباسی فرمان قتل او صادر شده بود.

علی بن زید بیهقی گزارش نموده هر سی جلد کتاب جامع تاریخ نوشته شده توسط ابولفضل بیهقی را در کتابخانه سرخس و کتابخانه مدرسه خاتون مهد عراق در نیشابور دیده بوده است. 

مسعود و خطاهای دوران نوجوانی
بین مسعود و محمود پدر و پسر در بسیاری از موارد اختلاف بود حتی یکبار روبروی همدیگر صف جنگی آراستند و می رفت که یا پدر پسر را بکشد و یا برعکس پسر پدر را به قتل رساند.اما با پا در میانی افرادی مانند همین بیهقی و احتمالا حسنک وزیر ، مسعود به دستبوسی پدر رفت.

تصویر خانه شهوانی مسعود
زمانی که مسعود بعنوان ولیعهد و در شهری دور از پایتخت غزنویان و دور از چشم پدر بود دستور داده بود که برایش سالنی با تصویر های مستهجن از صحنه های شهوانی بسازند و شب هنگام در آن سالن بسر می برد.
جاسوسان پدر خبر را به سلطان محمود دادند و محمود دستور تحقیق داد تا تنبیه مقرر کند. ولی پیش از آن که پیک او غزنین را ترک کند ساعتها قبل جاسوس مسعود که در دربار پدر خبر چینی می کرد عازم محل اقامت مسعود شده بود. و پیش از رسیدن گزارشگر دربار غزنوی، جاسوس مسعود خبرش کرده و او دستور تخریب تصویر ها را به نحوی داده بود که وقتی عامل سلطان وارد شد هیچ اثری از آ ن تصاویر نمانده بود.

تاریخ بیهقی مهمترین و معتبرترین تاریخ عصر غزنوی است که شش مجلد به دست آمده آن شامل حوادث روزگار پادشاهی امیر مسعود، فرزند سلطان محمود غزنوی است .
این کتاب مورد قبول تاریخنگاران غربی نیز بوده است و در نگارش تاریخ ایر ان دوران غزنوی منبع مهنی به شمار آمده است. علاوه بر آن کتاب اطلاعات خوبی در باره سلجوقیان، سامانیان، صفاریان و طاهریان را ارائه می کند.
همچنین کتاب اطلاعات مفیدی از ادیبان، شعرا، سرزمین خراسان به ویژه خوارزم، امثال و حکم و به طور کلی حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ادبی ایران در عصر غزنوی به دست می‌دهد .

بیهقی خود گفته است:
سخنی نرانم تا خوانندگان این تصنیف گویند شرم باد این پیر را.

"غرض من آن است که تاریخ پایه‌ای بنویسم و بنایی بزرگ افراشته گردانم، چنان که ذکر آن تا آخر روزگار باقی‌ماند."

در نوشتار بعدی در باره تاریخ بیهقی ماجرای حسنک وزیر را بیان خواهیم داشت...

ادامه دارد.

امیر تهرانی

ح.ف

تا اینجا ۴۷ جلد

رازهای کتابخانه من(۱۲): کتابهای داستان و رمانهای جاودانه

نخستین رمانها و کتابهای داستان
پیامبر
بینوایان

ریشه ها
پاپیون
بوف کور
اتللو
مایده های زمینی
مدیر مدرسه

همسایه ها
شاد کامان در قره سو


-کتاب پیامبر اثری جاودانه
زین العابدین رهنما از موفقترین افراد دوران خود بود. هم نویسنده ای بود که کتاب پیامبر او شاید سی بار تجدید چاپ شد و هم داستانها و کتابهای دیگری نوشت که خریدار و مشتری فراوان داشتند. در ضمن توی سیاست هم سرک کشیده و مدتی سفیر دوران پهلوی بود.
کتاب پیامبر که داستانی دل انگیز و زیباست و از همه جا سخن گفته شرح زندگی پیامبر بزرگوار اسلام می باشد. این کتاب از همان آغاز مر ا بخود جدب نمود.
او از رم و ایران شروع می کند تا به مکه می رسد. توجه کنید منظور من از رم شهر رم در ایتالیا ی امروزی نیست بلکه منظورم رم شرقی است .جایی که امروزه استانبول نام دارد و در کشور ترکیه است. مسیحیت سیاسی در زمان ژوستینین امپراطور روم شرقی در همین شهر رم پای گرفت. اگر به استانبول بروید در نزدیکی جایی که روبروی آیا صوفیا ست ستونی وجود دارد که برروی آن مسافت آن مکان تا دیگر کشورها مثلا ایران، بابل(عراق)و...را نوشته است. علامتهایی فلش مسافت طوری نصب شده که همه در یک مکان روی ستون به هم می رسند و آن رم شرقی یا استانبول امروزی است. و آن ضرب المثل معروف که می گوید :"همه راه ها به رم ختم می شود." منظورش رم ایتالیا نیست بلکه رم شرقی و یا همان استانبول امروزی است.
رهنما در آعاز کتاب و در شرح وقایعی که در شهر رم و در مرکز حکومت ژوستینین می گذرد به ایاصوفیا اشاره کرده و می نویسد:
"کلیسای معروف ایاسوفیه که از یاد گارهای برجسته دوران ژوستینین است هنوز در مقابل چشم زمانه می در خشد. این همان بناست که پروکوب در باره اش گفته است: "این اثر دهشت اور گویی روی سنگ و اجر قرار نگرفته است، گویی با زنجیر طلا از آسمان اویزان شده است.همین کلیسا(امروزه موزه است) بود که ژوستینین در روز افتتاحش از شکوه و عظمتش خیره شده و گفته بود: شکوه و جلال ۷دا راست که مرا لایق ساختن چنین بنایی قرار داد. ای سلیمان، من ترا شکست دادم(منطورش سلیمان پیامبر بود.) ولی هر گز خیال نمی کرد که روزی بر پیشانی این کلیسای با شکوه نام "الله" و " محمد" بدرخشد.


در صحنه ای دیگر رهنما شرح روزهای پس از تولد پیامبر را در خانه عبدالمطلب پدر بزرگ پیامبر و روز هفتم آنرا شرح می دهد:
"بزرگان سالخورده قریش و اشراف مکه که در خانه عبدالمطلب و بر سر سفره اوبودند از غذای او تمجید کردند .
یکی از سران قریش پرسید: نام این پسر چه خواهد بود.
عبد المطلب گفت :محمد
قریشی مزبور گفت: - چرا نامی به وی داده ای که میان عرب مرسوم نیست؟
عبدالمطلب جواب داد:"برای انکه اوهم نظیری نخواهد داشتو به این امید هستم که در آسمان و زمین عزیز و مفتخر شود.
گفتند همان روزی موی او را تراشید تا هموزن آن زر و طلا میان بینوایان و مستمندان تقسیم شود."

اثر کتابهای داستانی بد زندگی ما
رمان و داستان ها دیگر بخشی از ندگی ما شده اند. با داستانها زندگی می کنیم که برخی ریشه در زندگی انسان دارند.بدون شک این داستانها ، این رمانها بر طرز فکر ما اثر گذارده اند.
کدام خواننده است که شاهکار جاودانه ویکتور هوگو یعنی بینوایان را خوانده باشد و تحت تاثیر قرار نگرفته باشد. خود هوگو در یادداشتی بر روی کتاب نوشته بود : تا زمانی که بی عدالتی در جهان حکمفرماست این نوع کتابها مم
تاثیر گذارباشند.
در همان ابتدای کتاب وقتی از ژان والژان زندانی ازاد شده سخن می رود که هتل ها و مسافر خانه ها و حتی میخانه ها او را بخاطر سابقه اش نمی پذیرند و او که در سرمای زمستان سر گردان بوده با راهنمایی خانمی به خانه اسقفی می رود. با مشت به در کوفته و وارد می شود. خودش را به اسقف معر فی می کند :
" من یک محکوم هستم که نوزده سال زندان بوده و هیچ جا در شهر شما مرا نمی پذیرند پول می دهم و یک ظرف غذا می خواهم. کشیش دستور می دهد که ظرف اضافی برای تازه وارد خشن روی میز بگذارند به او غدا می دهد از او می خواهد کنار بخاری بنشیند تا گرم شود و سپس دستور می دهد اتاق میهمان را برای خواب او آماده کنند."

ژان والژان حیرت زده می شو د‌ و حیرتش بیشتر می شود وقتی اسقف به او می گوید:"
لازم نبود خود را معرفی کنید. من شما را می شناسم. ولی اینجا خانه عیسی مسیح است هر کس وارد می شود از او نمی پرسند کیست بلکه می پرسند دردش چیست؟شما آزرده خاطرید ، گرسنه اید، و خسته پس خوش آمدید! این خانه به کسی تعلق ندارد بلکه خانه کسی است که به آن نیاز دارد"

مرد در مانده که شوکه شده بود پرسید: " شما مرا می شناسید؟ نام مرا می دانید؟
اسقف گفت : بله ! نام شما را می دانم. نام شما برادر است . برادر من!

من اگر روزی چنین نماینده ای از عیسی مسیح را بیابم که از عمق قلب خود به بشر علاقمند باشد بر دستانش بوسه می زنم. ولی افسوس که یک عیسی مسیح در جهان ظاهر شد.

اما شگفتیهای داستان بینوایان همچنان ادامه دارند و آنجایی که پلیس ژان والژان را به خانه اسقف بر می گرداند. زیرا او را با شمعدانهای طلایی دستگیر کرده اند که از خانه اسقف دزدیده است. وقتی پلیس گزارش خود را ارایه می کند اسقف به پلیس می گوید:" من خودم این شمعدانها را به آقای والژان داده ام. ایشان آنها را ندزدیه است."

فکر می کنید در زندگی خود با چند نفر روبرو شده اید که مثل این آقای اسقف ملکوت آسمان د ر قلبش جای گرفته باشد؟

سالها پیش مرد روحانی بنام آقای قوام در تهران زندگی می کرد . دزد به خانه اش زد و دو عدد قالیچه بر داشت ولی پلیس دزد را دستگیر نموده و با قالیچه به خانه آقای قوام آورد.
قوام خطاب به پلیس گفت: " من خودم اینها را به ایشان هدیه کرده ام. چرا بی جهت به افراد محترم و دوستان ما تهمت دزدی می زنید؟."
آقای قوام روانت در ملکوت شاد باد که شایسته لقب" روحانی" بودی

امیر تهرانی 

ح.ف

تا اینجا ۴۶ جلد

رازهای کتابخانه من(۱۱): یک دنیا کتاب خوب(رمان ها و داستانهای خاطرات و سفرنامه ها ) (۱)

جهان پر رمز و راز رمان ، داستان و نمایشنامه

اصولا رمانها و  کتابهای داستانی سه نوع هستند:

-تاریخی

- تخیلی

-معمولی(داستانی)  

رمانهای ایرانی

از آنجا که من بر حسب  زمان و تاریخ زندگی خودم کتابها را فهرست می کنم ناچارم از همان زمان به بررسی رمانهای ایرانی و خارجی بپردازم.

در آن دوران رمانهای معروف و مشهور که من خواندم عبارت بودند از :

۳۳-پیامبر نوشته زین العابدین رهنما

۳۴-شادکامان دره قره سو    علی محمد افعانی

۳۵-شوهر آهو خانم      علی محمد  افعانی

۳۶-بوف کور    صادق هدایت

۳۷-زنده به گور  صادق هدایت

۳۸-سگ ولگرد       صادق هدایت

۳۹- سه قطره خون  صادق هدایت

۴۰-'همسایه ها احمد محمود

۴۱-مدیر مدرسه جلال آل احمد

۴۲-آتش بدون دود نادر ابراهیمی

۴۳-دای جان ناپلئون  ایرج پزشکزاد

۴۴-تنگسیر صادق چوبک

۴۵-ماهی سیاه کوچولو  صمد بهرنگی

۴۶-عزادارا بیل  غلامحسین ساعدی

۴۷-صحرای محشر  جمال زاده

۴۸-تهران مخوف  مرتضی مشفق کاظمی

۴۹- شکر تلخ   جعفر شهری

۵۰-زن زیادی  جلال ال احمد

۵۱-سوشون سیمین دانشور

۵۲- سیاحت غرب قوچانی

 کتابهای خاطرات و سفرنامه های ایر انیان :

۵۳- خاطرات حاج سیاح  سفرهای خارجی و داخلی

۵۴-جای پای اسکندر کاظم اسلامیه

۵۵- خسی در  میقات  جلال آل احمد

۵۶-خاطرات اعتماد السلطنه

۵۷- خاطرات و خطرات مهدیقلی هدایت

۵۸-سفرنامه میر زا صالح شیرازی 

کتابهای قدیمی 

۵۹-هزار و یکشب

۶۰-شمس و طغری

۶۱- داستانهای سند باد حسن بن عبدالله بحری

۴۵' من از هزار و یک شب شروع می کنم.

 برای نخستین بار مجموعه همه داستانهای هزار و یک شب را در یک مجلد بزرگ و قطور از یک کتابفروشی کنار خیابان خریدم.

یک دکه کتابفروشی  که در خیابان خیام و نزدیک به خیابان امام خمینی امروز و روبروی دفتر قدیمی  روزنامه اطلاعات قرار داشت . سال پیش که در داخل تاکسی از مقابلش رد شدم هنوز وجود داشت. این کتابفروشی خیابانی و یک کتابفروشی خیابانی دیگر که در خیابان  فردوسی و بالا ی خیابان منوچهری قرار دارد در دوران جوانی و حتی میانسالی از مهمترین مراکزی بودند که من از آنها کتاب می خریدم. 

البته کتابفروشیهای اصلی قدیمی هم بودند ک فکر می کنم پانصد جلد از آنها کتاب خریده باشم مانند کتابفروشی ایر انیان نرسیده به میدان توپخانه، کتا بفروشی اکبر آقا در پاساژ جنب میدان انقلاب، کتابفروشی آقای غیبی کنار همان پاساز  که فروشنده ای با وجدانست و با هم دوست شده ایم اگرچه تفاوت سنی داریم. کتابفروشی علمی، طهوری، معرفت، گوتنبرگ.

هم چنین کتابفروشی غیبی برادر همان آقای ِغیبی در میدان انقلاب که یک کتاب فروشی بسیار بزرگ و کتابهای خوب داشت.

یک کتاب فروشی هم در پاساژ ی در خیابان انقلاب بعد از میدان فردوسی روبروی کلاس زبان شکوه بود که کتابهای خارجی زیادی از او خریدم.

از کتابفروشیهای خیابان و میدان انقلاب خرید های زیادی کردم . کتابفروشی حسین آقا در پاساژ بالای میدان انقلاب در خیابان کارگر کتابهای خوب خریدم و او هم بعدا از من خرید کرد‌.)

هزار و یکشب 

هزار و یک شب مادر همه کتابهای داستانی و تخیلی است که بر عرصه داستان نویسی جهان اثری فر موش نشدنی داشته است.غربیها از این کتاب گنجهایی زیادی را بیرون آوردند.(ما در آن سهمی نداشتیم صد افسوس !) .

 ابتدا یک فرانسوی آنرا ترجمه کرد بعد فرانسیس ریچارد برتن کارمند و افسر نظامی اینتلیجنت سرویس انگلیس  که به زبانهای فارسی، عربی، هندی، سانسکریت، و...روی هم شاید نوزده زبان آنقدر مسلط بود که وقتی در ایران بسر می برد خودر ا عبدالله فارسی نامیده بود و وقتی در سرزمین  های عربی بود خودر ا شیخ عبدالله پشتو، صوفی قادری و مانند آن معرفی می کرد. او در حالی که مسیحی بود به زیارت مکه و مدینه رفت و زیارتنامه او معروف است. 

ترجمه ریچارد بر  تن از هزار و یک شب به انگلیسی هنوز هم معتبر است و غرب از طریق ترجمه او با هزار و یک شب آشنا شد.

در نوشتار بعد  ادامه دارد...

ادامه دارد...

تا اینجا ۴۵ جلد

-

-